دانلود کتاب فارسی جستاری نو بر معماری اسلامی
نام کتاب : جستاری نو بر معماری اسلامی
مولف : مرتضی ملکی چرکوانی
ناشر : رویان پژوه
تعداد ضفحات : 90

کتاب سازه های چادری ترجمه شده توسط دکتر مجاهدی و همکاران
جزوه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله برای معماران دکتر گلابچی
ضمیمه درس سیستم های ساختمانی
محمود گلابچی ۱۳۸۴
دانلود
طبيعت در آثار معماران معماري ، رابطه انسان با طبيعت
ساختن براي بشر يک نياز و يک ضرورت است شايد اولين نيازي که انسان اوليه در خود احساس کرد، احساس يک سرپناه بود. در اين خصوص ساختن ابتدايي ترين بناها به يک برنامه ريزي و تصميم گيري نياز داشت. معماري اصيل همان معماري توده ها و به عبارتي معماري مردمي است و اين گاه با معيارهاي پيشينيان و گاه با آگاهي شخص سازنده از شيوه درست انجام کار، بر طبق عرف جامعه اش ، از پيش تعيين شده اند،اما نياز انسان به اينکه از ساختمان به عنوان وسيله اي براي بيان احساسات مشترکش استفاده کند، در يکي از ابتدايي ترين مراحل رشد معماري، منجر به ظهور و پيدايش معماري متعالي گرديد.
انسان ظرفيت آن را دارد که از طريق تجارب ويژه اي که در پي تصميمات موفق و آفريننده خود بدست آورده است ، از نظر فرهنگي شکوفا شود . وي به هنگام ساختن يک بنا ممکن است اعمالي را انجام دهد که از انديشه خودش نشات گرفته باشد ، چنانچه گويي انديشه هاي او و به يک معنا خود او در فضاي ساختمان و در طرح آن آميخته هستند. معماري يک اجتماع انساني از طريق انديشه و تقليد به وجود مي آيد و متحول و متکامل مي گردد. انسان اين را کشف نمود که تصميماتي که در طراحي و آفرينش يک ساختمان و براي برآوردن نيازهاي زندگيش ، اتخاذ مي نمايد، بين او و ساختمان رابطه اي مي آفريند که به اين زندگي معني مي دهد. معماري به نوعي از سازندگي گفته ميشود که مردم به وسيله آن به هويت خود پي مي برند و به اين هويت مفهوم مي دهند.
انسان در دوران مختلف تاريخي تا به حال با دستکاري در محيط، آن را براي خود به صورت بهينه اي در آورده است، عناصر و عوامل طبيعت نقشي به سزا در چگونگي و روند شکل گيري اين محيط مصنوع دارند و محيط مصنوع بعد از ايجاد و بهره برداري نيز متقابلاً در شکل گيري شخصيت، رفتار و نظام عملکردي انساني موثر است.انسان در جهت تکامل و پيشرفت و بهسازي رواني _جسمي خود ادراک و ارتباط با محيط خود و ديگران ، همچنين تجربيات گذشتگان و ايده آل آيندگان را معيار و ملاکي موثر براي خود قرار مي دهد. حيات انسان با شناخت دقيق و آگاهانه از اصل تطبيق محيطي نمايان مي سازد که نيازها و خواسته هاي انسان ، يعني آن تمايلات و احساسات منطقي وي همچون ابزار و وسيله اي هستند که طبيعت ، آنها را براي رسيدن به هدف و مقصود خويش ساخته است. انسان و رابطه او با طبيعت داراي تکامل دائمي است، انسان با طبيعت رابطه داردو مي خواهد طبيعت را در استخدام خود در آورد، جامعه بشري بدون شک در رابطه با طبيعت تکامل پيدا کرده است.
بشر در طول تاريخ از هنگامي که سرپناه، مسکن، محل زيست، محل کار و يا هر نوع فضايي را ساخته و مورد بهره برداري قرار داده، هميشه عوامل طبيعت در اين ساختار يک طرف مهم و اساسي نقشه ها و طرح هاي او بوده اند. معماري انسان در اين دوران تاريخي آگاهانه دو موضوع فرم و عملکرد را آشکارا در برداشته است .
به ادامه مطلب مراجعه کنید
ﺷﻴﻮة ﻣﻌﻤﺎري ﺷﻴﺮوان
فراخوان مسابقه طراحی معماری بنیاد آسمان
مقدمه
بنیاد آسمان با تکیه بر معارف اسلامی و بهره بردن از نیروی متخصص و متعهد در عرصه ی رسانه در تلاش است تا بتواند به یاری شبکه های مختلف سطح کیفی رسانه های اسلامی را به بالاترین حد برساند. رشد و ارتقای کیفی و کمی تولیدات شبکه های اسلامی از مهمترین دغدغه های مسئولین بنیاد بوده و هست ، به یاری خدای متعال بنیاد دراین مسیر ازهیچ تلاشی فرو گذاری نمی کند و آمادگی همکاری با تمامی رسانه های شیعی در این زمینه را نیز دارد.
بیان و تشریح مسابقه
در راستای توسعه و اشاعه معارف اسلامی موسسه رسانه ای بنیاد آسمان در نظر دارد با ایجاد مرکزیتی در استان قم نسبت به ظرفیتهای جدید رسانه ای در حوزه ملی و فرا ملی گامهای موثری بردارد تا علاوه بر ارتقاء کمی و کیفی در زمینه های رسانه ای کشور بتواند با پوششی فراگیر تر کاستی های موجود در عرصه بین المللی خصوصا جهان تشیع را پوشش دهد و برای تبلور هرچه بهتر این امر با ایجاد مرکزی فرهنگی هنری با کاربرد های متنوع در صدد است زمینه های بروز این مهم را فراهم آورد.
.jpg)
عملکرد های طرح
موسسه فرهنگی هنری بنیاد آسمان شامل:
استودیو 5000 مترمربع (8استودیوی 250مترمربعی، 4استودیوی 500مترمربعی، 1استودیوی 1000مترمربعی)
فضای آموزشی 5000 متر مربع (شامل کلاسها و کارگاههای اموزشی)
فضای اداری 1000 مترمربع (شامل اتاقهای کارمندان ،سالن جلسات،دبیرخانه)
نمازخانه 500 متر مربع
سلف سرویس 500 متر مربع
آمفی تئاتر (سالن همایش) برای 1200نفر 2000 متر مربع
فضاهای تاسیساتی و انبار و ملزومات 1500 متر مربع
فضای تجاری (مرکز خرید) 2000 مترمربع
محل و مساحت زمین
این پروژه در شهرک پردیسان قم می باشد.
زمین پروزه طبق نقشه پیوست 16292 مترمربع می باشد.
جوایز مسابقه
جایزه نفر اول: سی میلیون تومان به همراه لوح تقدیر
جایزه نفر دوم: ده میلیون تومان به همراه لوح تقدیر
جایزه نفر سوم : پنج میلیون تومان به همراه لوح تقدیر
جایزه نفر چهارم: پنج میلیون تومان به همراه لوح تقدیر
جایزه نفرات پنجم تا هشتم: سه میلیون تومان به همراه لوح تقدیر
درصورت ارجاع مراحل بعدی کار پروژه جایزه تعلق نخواهد گرفت.
معیارهای ارزیابی و داوری
طرح از نظر طراحی فاخر و شاخص ، تلفیقی از معماری اسلامی ایرانی و مدرن باشد.
طرح از نظر روشهای ساخت و تکنولوژی ساخت از قابلیت ممتاز برخوردار باشد.
از نظر ساختار عمومی طرح با رعایت ملاحظات زیست محیطی ، انرژی و اقلیمی طراحی گردد.
از نظر ساخت بتوان اجرای آن را بصورت فاز بندی اجرا نمود.
طرح پیشنهادی باید از ویژگی های اجرایی برخوردار واز لحاظ فنی و اقتصادی بهینه باشد.
جهت توسعه مرکز پیش بینی های لازم در نظر گرفته شود.
بدیع و خلاقانه بودن طرح
اسناد و مدارک مورد انتظار
طرح در حداکثر پنج شیت 80*80 سانتیمترارائه و بر روی فوم برد چسبانده شده باشد.
- پلان ها در مقیاس 200/1 و پلان مقاطع و نماها مقیاس 100/1 باشد.
- دید های سه بعدی علی الخصوص با مقیاس انسانی از مسیر بازدید کنندگان و پلان مسیر بازدید کنندگان در مقیاس 400/1 باشد.
- ارائه گزارش توصیفی از ساختار سازه ای و تاسیساتی طرح
- کلیه مدارک خواسته شده بر روی یک CD یا DVD ذخیره و همراه سایر مدارک ارسال گردد که شامل موارد زیر می باشد:
1.عکس ها و تصاویر سه بعدی با فرمت jpg در ابعاد حداقل 1754*1240 وحداکثر 3500*2480پیکسل
2.نقشه های کامل فضا ها و سایت پلان با فرمت DWF یا DWG
در صورت تمایل ماکت در مقیاس 1:200 ارئه گردد.
درقسمت پایین سمت چپ شیت (5*5) شماره کد ثبت نامی درج گردد.
اسامی هیئت داوران
متعاقبا اعلام خواهد شد.
زمان تحویل
پانزده آبان ماه
در صورت تمدید اعلام خواهد شد.
فرم ثبت نام را تکمیل و به آدرس دبیرخانه پست و یا فکس بنماید.
ملاحظات
کلیه حقوق آثار ارسالی متعلق به موسسه بنیاد آسمان می باشد و شرکت کنندگان حق هرگونه ادعای بعدی در خصوص آثار ارائه شده را از خود سلب می نمایند.
موسسه بنیاد آسمان مختار است هریک از گزینه ها را جهت ادامه کار انتخاب کند وهمچنین مختار است کار را با نفر برنده و یا هر شرکت کننده که تشخیص دهد ادامه بدهد.
بازدید از محل پروژه با هماهنگی دبیر خانه ی بنیاد امکان پذیر می باشد.
دبیرخانه مسابقه
قم .پردیسان. روبروی مسجد امام صادق (ع). دانشگاه ادیان و مذاهب. کد پستی: 3749113357
09124528451 (وفایی) تلفن: 13-02532802610 فکس: 02532802627
اطلاعيه سازمان سنجش آموزش كشور در باره اعلام ظرفيت پذيرش رشتههاي جديد و همچنين تكميل ظرفيت
سازمان سنجش آموزش كشور بدينوسيله بهاطلاع داوطلبان شركتكننده در آزمون ورودي تحصيلات تكميلي (دورههاي كارشناسي ارشد ناپيوسته داخل) سال 1392 ميرساند، نظر به اينكه بعضي از دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي مندرج در جداول ذيل پس از اعلام نتايج، علاوه بر ظرفيتهاي مندرج در دفترچه راهنماي انتخاب رشتههاي تحصيلي (شماره 2)، براي پذيرش دانشجو اعلام ظرفيت نمودهاند و همچنين بعضی از مؤسسات آموزش عالی تقاضای تکمیل ظرفیت در برخی از کدرشته محلهای خود را دارند، لذا داوطلبانی که در آزمون مذکور ثبتنام و در جلسه امتحانی حاضر بوده و با توجه به کارنامه نتایج اولیه دارای نمره کل بزرگتر یا مساوی یک میباشند، براساس ضوابط و شرايط مندرج در دفترچهها، برگ راهنماي آزمون مذكور و اين اطلاعيه ميتوانند از تاريخ 22/7/92 الي 28/7/92 به پايگاه اينترنتي سازمان سنجش آموزش كشور به نشاني: www.sanjesh.org مراجعه و بر اساس كارنامه نتايج اولیه آزمون در رشته و گرايش مربوط، نسبت به انتخاب كدرشته محلهاي مورد علاقه خود از كدرشتههاي امتحاني مربوط اقدام نمايند.
سبك هاي طراحي داخلي و دكوراسيون
1. سبك كلونيال(Colonial style )
اين سبك مربوط به آمريكاي شمالي ميباشد كه در اوايل قرن 18 در كشورهاي كلوني انگلستان رواج داشته و سپس به آمريكاي شمالي نيز منتقل شده است.
در اين سبك سادگي و ايجاد فضاهاي باز، استفاده از لوازم دست ساز از جنس چوب كاج و افرا، ايجاد محيطي صميمي، استفاده از لحاف هاي تكه دوزي شده رايج ميباشد.
در اين سبك چيدمان به ترتيبي است كه براي هر چيز فضاي كافي وجود داشته باشد و از شلوغي نيز پرهيز ميشود. ديوارها به رنگ سفيد هستند و از پنل ها و موتيف هاي چوبي با نقش و نگار گلها استفاده ميشود.
كف خانه با كفپوش هاي چوب گردو ، ماهوني و يا آلبالو پوشيده ميشود، همچنين از قالي هاي دست بافت با رنگهاي شاد نيز استفاده ميگردد.
براي نور پردازي لوستر هاي فلزي، شمعدانهاي زيباي روميزي و ديواري بكار ميرود.

2. سبك جنوب غربي(South western style )
اين سبك بيشتر در جنوب ايالات آريزونا و نيومكزيكو در ايالات متحده بكار ميرود و تا حدودي تابع فرهنگ اسپانيايي قرار دارد. از مشخصه هاي اين سبك اتاق هاي بزرگ، ارتفاع زياد سقف، تيرهاي چوبي سقف كه كاملاً نمايان است و ورودي هاي بزرگ ميباشد.
در اين سبك از رنگهايي كه بيانگر طبيعت ايالات ياد شده است استفاده ميگردد، كه انسان را به ياد صحرا مياندازد. از رنگهايي مانند آبي تيره، قرمز، نارنجي تيره و كلاً طيف رنگهاي گرم استفاده ميگردد.
در اين سبك شما طبيعت را در تمامي اجزاي خانه احساس ميكنيد از قبيل مبلمان چوبي ساده از چوب گردو، استفاده از جير و چرم و پشم.
استفاده از كلون هاي فلزي بزرگ نيز بر روي درب ورودي و همچنين استفاده از سنگ براي تزئين ديوارهاي داخلي نيز مرسوم است.
در كف از سراميك و يا سنگ به رنگ خاك كه به شكل نامنظم كف را ميپوشاند استفاده مي شود و گاهي اوقات نيز از چوب استفاده ميگردد.

لطفا به ادامه مطلب مراجعه کنید
رمز دکوراسیون داخلی
اتاق خواب جایی است برای آسودن و کسب آرامش و انرژی مجدد برای یک روز کاری دیگر. انتخاب لوازم اتاق خواب و همچنین چیدمان آن کمک زیادی به کسب این آرامش و استراحت واقعی میکند، در این نوشتار سعی داریم مهمترین نکات مربوط به دکوراسیون این منطقه با اهمیت خانه را توضیح دهیم.
یکی از اصول اولیه چیدمان در اتاق خواب میگوید محل تخت باید به گونهای انتخاب شود که پنجره نورگیر حتما در سمت راست آن قرار گیرد.

استفاده از کوسنهای فراوان بر روی تختهایی که لبه بالایی بلندی دارند، بر زیبایی تخت میافزاید. در سبکهای کلاسیک بهتر است که این کوسنها از همان جنس و بافت روتختی باشند.
به هماهنگی موجود در بین اشیا و مبلمان بیشتردقت کنید. بافتهای روتختی و والانهای پرده بهتراست از یک نوع، از یک طرح و از یک طیف رنگی انتخاب شودو حتی رولبوردهای (نوارهای تزیینی دیواری) در قسمت بالایی دیوارها نیز از همان طیف رنگی باشد.
هماهنگی میان بافتها یک سبک کلاسیک به محیط اتاق میدهد. البته اگر در میان این هماهنگی، گاهی یکی از بافتها و رنگها، کاملا متضاد و مکمل دیگر بافتها باشد، بر تنوع دکور اتاق افزوده شده و آن را از یکنواختی در میآورد.

توجه داشته باشید استفاده از روتختیهای زیبا تنها ملاک زیبایی و راحتی اتاق نیست بلکه باید به نرمی و لطافت آن هم توجه کنید. همه این موارد منجر به افزایش حس آسایش و راحتی در اتاق خواب میشود. فرض کنید:رنگ زمینه اتاق، کرم شکلاتی و گلبهی است. استفاده از دکورهای چوبی تیره و متمایل به زرشکی، مکمل رنگ فضای زمینه است. استفاده از روتختی براق، مانند هر بافت براق دیگر، علاوه بر اینکه نوعی حس تجملگرایی را به ببیننده القا میکند، با قرار گرفتن در کنار دکور چوبی تیره باعث میشود زیبایی این نوع چیدمان جلوهای چند برابر بیابد. رنگ و طرح بافتهای پارچهای نیز مابین رنگ زمینه اتاق و دکور چوبی آن است.
همین امر سبب شده است تا در محیط، تعادل برقرار شود. یادتان باشد که یکی از ویژگیهای سبک کلاسیک، استفاده از بافتهای براق در کنار دکور چوبی تیره است.
هرچه پهنای قاب تابلوها بیشتر باشد آن تابلو با دکور اتاق، هماهنگتر شده و هر چه پهنای قاب کمتر باشد، تنها نقاشی یا سایر آثار داخل قاب جلوه بیشتری خواهد داشت.
همچنین، استفاده از تکمبل کمک می کندتا فضایی صمیمی و دلنشین در قسمتی از اتاق فراهم آید. برای تفکیک این فضا در کنار تکمبل می توان از نور موضعی (آباژور) استفاده کرد. بهترین آباژورها درکنار تک مبلها، آباژورهایی هستند که نورشان به سمت پایین باشد.

به این ترتیب فضایی مناسب برای مطالعه واستراحت در شب پدید میآید. هر چه تعداد نورهای موضعی در داخل اتاق بیشتر باشد، تفکیک فضاهای داخلی بیشتر شده و به نظر میرسد که رعایت این نکته برای اتاق خواب، مناسب است.
استفاده از چراغهای آباژور کوتاه بر روی پاتختیها، میتواندفضایی رومانتیک به وجود آورد و ضمنا این امکان را به وجود میآورد تا بتوانید قبل از خواب به مطالعه بپردازید.
استفاده از فضای سبز (گلدان، فلاور باکس و . . .)، قابعکسهای شخصی و تابلوهای خط یا نقاشی مورد علاقهتان در اتاق خواب باعث افزایش نشاط و روحیهتان شده و روبهرو شدن با این عناصر به ویژه در آغاز هر روز میتواند انگیزه شروع یک روز کاری را دو چندان کند.
بهتراست قاب عکس و تابلو نیز مطابق با دکورچوبی اتاق،چوبی انتخاب شود و همین امر باعث ایجاد هماهنگی بیشتر بین اجزای داخلی اتاق می شود. استفاده از قابهای فلزی متعدد در اتاقهایی که دکور فلزی و فرفورژه دارند کاملا مناسب است و توصیه میشود. معمولا برای زیباتر شدن جایگاه تختهای دو نفره در اتاق خواب بهتر است از تابلوهای نقاشی بر روی دیوار بالایی تخت استفاده کنید. اگر دوست دارید که با یک تابلو و یا تنها یک قاب عکس، دیوار بالایی تخت را تزیین کنید ترجیحا آن تابلو را پهن و به اندازه عرض بالای تخت انتخاب کنید. ولی اگر میخواهید از تعداد تابلوهای بیشتری برای تزیین دیوار استفاده کنید، مناسبتر این است که از تابلوهای طولی یعنی تابلوهایی با عرض کم و طول زیاد استفاده کنید.
در این نوع انتخاب، ترجیحا باید سعی کنید اندازه طولی تابلوها تقریبا برابر ارتفاع تخت از سطح زمین باشد
جزوه سازه های معاصر دکتر گلابچی
جزوه سازه های معاصر دکتر گلابچی

این جزوه مربوط به کلاسهای دکتر گلابچی در دانشگاه تهران میباشد و برای داوطلبین کنکور کارشناسی ارشد مدیریت پروژه توصیه میشود.
خلاصه کتاب معماری آرکی تایپی دکتر گلابچی
منظور از تقلید از کهنالگوها این نیست که از بناهای قدیم الگو برداری میکنند. از کهنالگوها ، الگو برداری میکنند.
کهنالگوها یک سری علائم جهانی و یا منطقهای و ... هست . کهنالگوها به عنوان اطلاعات مشترک و جهانی همواره در ذهن ناخودآگاه انسانها که گاهی به صورت تصاویر وارد خودآگاه میشوند، وجود دارند. این اطلاعات در درون ما ، در هستی و فضای زندگیمان سیالند.
نورمن فاستر
نورمن فاستر
سِر لرد نورمن فاستر در سال 1935 در منچستر انگلیس درخانواده ای فقیر به دنیا آمد شاید به آن زمان میان بچه های متولد شده در پایین شهر منچستر اتقاقی زیادبزرگ نیافتاده بود پسری باموهایی مشكی به دنیاآمده بوداما امروز نورمن فاستربزرگترین معمار بریتانیا ست اوحتی چهره سیاسی واجتماعی بسیار خوبی دربین احزاب سیاسی و اجتماعی دارد. از دلایل موفقیت اومیتوان بهره بردن او از چشمانی مكانیكی و رویایی بیحد وحصرو بی پایان رامی توان بر شمرد. امروز همان پسری كه در كه در منطقه فقیر نشین منچستر به دنیاآمده بود مردی شده با مقیاسی جهانی مردی كه همه او را به شكوه و عظمت در خاطر جای دادنددرست مانند ساختمانهایش.
در سن 21 سالگی او بورس تحصیلی را در معتبر ترین مدرسه معماری جهان مدرسه معماری یل(Yale University) به خود اختصاص داد تا با رفتن به سرزمین آمال سپید ایالات متحده گام در راهی نهد كه آینده ان روشن بود مدرسه معماری یل جایی بود كه بیشترین تاثیر را در دیدگاه نورمن گذاشت البته مدرسه ای كه شاید چندان خاطرات خوشی را مرد طلایی ریبیا (RIBIA ) امروز در خاطر نداشته باشد . نورمن جوان منچستری در یل بود كه با ریچارد راجرز فلورانسیآشنا شداو به همراه ودی و سوزی گروهی را در یل درست كردند به نام گروه 4. گروهی از جوانانی كه درآن زمان این گروه عمده كارشان پیرامون مدرنیته ای بود كه پنجه در معماری آن زمان افكنده بود میگذشت. بعد ها نورمن با وندی ازدواج كرد و ریچارد با سوزی این گروه كوچك تا سال 1967 در لندن كه دفتر معماری فاستر و همكاران راه افتاد به بقای خود ادامه داد. تاسیس این دفتر را باید پایان كار گروه 4 دانست چون دیری نگذشت كه اختلافات بالا گرفت نورمن با وندی نمی ساخت و بعد هم راجرز با سوزی و این چنین پایان زندگی زنا شویی آنها فرا رسید از گروه 4 نفره نرمن و ریچارد ماندند وكاركردند به طوری كه هم نورمن فاستر و هم ریچاردد راجرز در معماری هایتك خبره و ماهر شدند. راجرز در سال 1970دفتر معماری با نام خودش را تاسیس كرد تا مستقل شود و در اولین پروژه مهمش با معمار ایتالیایی رنزو (رتزو) پیانو ژرژپمپیدیو را ساخت.
به ادامه مطلب مراجعه کنید
دانلود فارسی نویس کاتب برای نرم افزار اتوکد
دانلود رایگان سوالات کارشناسی ارشد مجموعه معماری (آزمون سال 92)
لطفا جهت دانلود سوالات 92 کليک کنيد
کلید اولیه آزمون تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد معماری) سال 1392
ضرایب و گرایش های مجموعه معماری (آزمون سراسری)
رديف | نام درس | ضريب درس در كنكور | ||
مهندسي معماري | معماري منظر | مهندسي معماري اسلامي | ||
1 | زبان عمومي و تخصصي | 2 | 2 | 2 |
2 | دروس فني ساختمان | 3 | 1 | 2 |
3 | دروس تاريخ و مباني نظري | 2 | 2 | 2 |
4 | درك عمومي معماري | 3 | 1 | 2 |
5 | درك عمومي معماري منظر | 1 | 3 | 1 |
6 | تاريخ شهر در ايران | صفر | صفر | صفر |
7 | مباني بازسازي پس از سانحه | صفر | صفر | صفر |
8 | پروژه عملي طراحي (اسكيس معماري) | 5 | صفر | 5 |
9 | پروژه عملي طراحي (اسكيس معماري منظر) | صفر | 5 | صفر |
10 | پروژه تشريحي مطالعات فرهنگ و معماري ايران | صفر | صفر | صفر |
11 | پروژه عملي طراحي (اسكيس معماري داخلي | صفر | صفر | صفر |
رديف | نام درس | ضريب درس در كنكور | ||
مطالعات معماري ايران | بازسازي پس از سانحه | معماري داخلي | ||
1 | زبان عمومي و تخصصي | 2 | 3 | 2 |
2 | دروس فني ساختمان | 1 | 3 | 3 |
3 | دروس تاريخ و مباني نظري | 4 | 1 | 2 |
4 | درك عمومي معماري | 3 | 1 | 3 |
5 | درك عمومي معماري منظر | صفر | صفر | صفر |
6 | تاريخ شهر در ايران | 2 | صفر | صفر |
7 | مباني بازسازي پس از سانحه | صفر | 2 | صفر |
8 | پروژه عملي طراحي (اسكيس معماري) | صفر | 2 | صفر |
9 | پروژه عملي طراحي (اسكيس معماري منظر) | صفر | صفر | صفر |
10 | پروژه تشريحي مطالعات فرهنگ و معماري ايران | 5 | صفر | صفر |
11 | پروژه عملي طراحي (اسكيس معماري داخلي | صفر | صفر | 5 |
- دروس فنی ساختمان شامل: تنظیم شرایط محیطی، ایستایی، شناخت مواد، عناصر و جزئیات، تأسیسات
- دروس تاریخ و مبانی نظری شامل: تاریخ معماری جهان، معماری معاصر، معماری اسلامی، مبانی نظری معماری
- مبانی بازسازی پس از سانحه شامل: گونه شناسی و طراحی اسکان موقت و دائم، واژگان و تعاریف بالا و سوانح، مدیریت و برنامه ریزی بازسازی و مدیریت بحران
توجه:
در کلیه رشته های مجموعه معماری، آزمون به صورت تستی و تشریحی برگزار می گردد که پس از تصحیح اوراق تستی، از داوطلبانی که با توجه به نمره اکتسابی مجاز به انتخاب رشته می باشند، آزمون تشریحی به عمل خواهد آمد.
جدیدترین کتاب دکتر گلابچی: جزئیات، ارتقاء دهنده معماری
" یکی از جلوه های بروز و ظهور زیبایی معماری و یک اثر معمارانه، در طراحی جزییات فاخر و ارزشمند توسط معمار بناست. همگان از تأثیر جزییات شایسته و اثر آن بر ماندگاری و دوام اثر معماری در ذهن انسان ها آگاهند. همچنان که جلوه های مجد و عظمت دیرینه معماری اسلامی کشور ایران ناشی از ظرافت فکر و دقت احساس در طراحی جزییات کاربندی ها، مقرنس ها و اجزایی مانند آن است. "
متن فوق از پیشگفتار کتاب جدید دکتر محمود گلابچی (با همکاری احسان سروش نیا) تحت عنوان جزئیات، ارتقاء دهنده معماری می باشد و همانطور که در ادامه پیشگفتار آمده کتاب پیش رو از دریچه ای جدید به جزئیات معماری می نگرد و کانون توجه آن ارائه جزئیات ساختمان های مدرن و پیشرفته (های-تک) در راستای تحقق اهداف فوق و شکل گیری معماری زیبا، بادوام، اقتصادی و با کیفیتی مطلوب است.
شایان ذکر است متقاضیان می توانند با مراجعه به مؤسسه آموزشی مهرازهشت اقدام به تهیه کتاب فوق نمایند.
منابع کنکور ارشد مرمت
زبان عمومی و تخصصی
- 504 لغت
- Essentional Words for the TOEFL
- انگلیسی برای دانشجویان رشته معماری (دکتر رستگارپور - انتشارات سمت)
- زبان تخصصی پیشرفته برای دانشجویان و مهندسان معماری (دکتر مهدوی نژاد - جهاد دانشگاهی تهران)
- انگلیسی برای دانشجویان معماری (دکتر فرهادی - انتشارات سمت)
فرهنگ و هنر ایران و جهان
- آشنایی با سبک شناسی معماری ایران (محمدکریم پیرنیا – انتشارات سروش دانش)
- معماری ایرانی (غلامحسین معماریان – انتشارات سروش دانش)
- سیر هنر در تاریخ 1 و 2 (پيشدانشگاهي)
- آشنايي با ميراث هنري و فرهنگي ايران (پيشدانشگاهي – بخشهاي مربوط به معماري)
- فرهنگ و هنر ایران و جهان (دوره سه جلدی) (مهدی پرنا – انتشارات آزاده)
- مجلات معماري و فرهنگ شمارههاي: 15 و 16 و 18 و 19 – ویژه معماری معاصر ایران
- جزوه “معماری معاصر ایران” (دکتر خوشنویس - انتشارات انجمن مهرازی ایران)
- معماری جهان (ابراهیم زارعی – انتشارات فن آوران)
- معماری اسلامی (هلین براند – ترجمه ایرج اعتصام – انتشارات شهرداری تهران)
- معماری ایران (آرتور پوپ - ترجمه غلامحسین صدری افشار - انتشارات دات)
- مروری بر 50 سال باستانشناسی ایران (عزتالله نگهبان – انتشارات سبحان نور) (صفحات 19 الی 63 و 481 الی 510 – در جداول فقط محوطههای تاریخی مشهور مطالعه گردد)
مبانی نظری مرمت
- جزوه "مبانی نظری" (دکتر رضازاده – انتشارت انجمن مهرازی ایران)
- جزوه "مبانی نظری" (دکتر خوشنویس – انتشارت انجمن مهرازی ایران)
- مرمت شهری (دکتر سيد محسن حبيبی – انتشارات دانشگاه تهران)
- رهنمودهایی برای بازآفرینی شهری در منطقه مدیترانه (آیدین جوانی – انتشارات انجمن مهرازی ایران)
- بازآفرینی شهرها، میراثی برای آینده (دکتر حناچی و دکتر مهدوینژاد – انتشارات دانشگاه تهران)
- میراث فرهنگی جهانی (عبدالله نصراللهی – انتشارات آبرخ)
- مبانی نظری مرمت (مهدی پرنا – انتشارات آزاده)
- تاریخ حفاظت معماری (ترجمهی طالبیان – انتشارات روزنه)
- بررسی تطبیقی تجارب مرمت شهری در ایران و جهان (حناچی و دیگران – انتشارات سبحان نور)
- نوسازی و بهسازی شهری (دکتر فلامکی – انتشارات سمت – مباحث مربوط به لغات و اصطلاحات)
- منظرهای فرهنگی (دکتر طالبیان – انتشارات سازمان میراث فرهنگی)
- تئوری مرمت (سزاره براندی - ترجمه پیروز حناچی – انتشارات دانشگاه تهران)
- راهنمای مدیریت برای محوطههای میراث جهانی (یوکایوکیلتو - ترجمه پیروز حناچی – انتشارات دانشگاه تهران)
- سه مقاله تحت عنوان:
1.اندیشهپردازان، منشورها، معاهدات و توصیههای جهانی مرمت شهری
2. مروری بر قوانین زمین شهری
3.مروری تحلیلی بر سیاستهای نوسازی و بهسازی شهری در اروپای غربی
(این سه مقاله بسیار مهم قابل تهیه از انتشارات انجمن مهرازی ایران می باشد)
- باززندهسازی شهرها و بناهای تاريخی (دکتر فلامکی – انتشارات دانشگاه تهران)
- مجلات هفت شهر با موضوعات مرمت و مرمت شهری (شمارههای 1 و 2 و 3 و 4و 11 و 12و 13)
- مجلات آبادی شمارههاي: 45 و 49 و 51 و 52
- مجموعه مقالات اولین سمینار وجود و آینده مراکز مسکونی تاریخی (به کوشش دکتر فلامکی – انتشارات فضا)
- جزوهی “بافت” دانشگاه شهید بهشتی (گروه مولفان - انتشارات انجمن مهرازی ایران)
- نظریهای بر تئوری مرمت شهری (دکتر فلامکی – انتشارات عمران و بهسازی شهری)
* با توجه به اینکه هر ساله سوالاتی در ارتباط با موضوعات روز در حوزه مرمت و میراث فرهنگی در کنکور مطرح می شود، مطالعه مقالات مرتبط با موضوع مرمت و میراث فرهنگی برای درس مبانی نظری مرمت و فرهنگ و هنر ایران و جهان توصیه می گردد. همچنین لازم است تا در فواصل زمانی یک هفته ای از سایت های مرتبط با مرمت و میراث فرهنگی بازدید داشته باشید تا در جریان تمام اخبار مرتبط قرار بگیرید.
فن شناسی بناهای تاریخی
- جزوه “سازه بناهای سنتی” (آیدین جوانی دیزجی – انتشارات انجمن مهرازی ایران)
- جزوه "سازههای سنتی" (دکتر تهرانی – انتشارات انجمن مهرازی ایران)
- مجلات اثر شمارههای 20 و 24 (انتشارات میراث فرهنگی)
- آمودهای ایرانی (زهره بزرگمهری – انتشارات سروش دانش)
- نیارش سازه های تاقی (غلامحسین معماریان - انتشارات انجمن مهرازی ایران)
- دوازده درس مرمت (گروه مولفان – انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی)
آسیب شناسی بناهای تاریخی
- آسیبشناسی بناها، بافتها و محوطههای تاریخی (آیدین جوانی دیزجی – انتشارات گنج هنر)
- مرمت آثار معماری، شناخت، آسیبشناسی، فنشناسی (دکتر رضازاده – انتشارات دانشگاه تهران)
- جزوه "آسیبشناسی" (دکتر خوشنویس – انتشارات انجمن مهرازی ایران)
- تکنولوژی مرمت معماری (دکتر فلامکی – انتشارات فضا)
- آسیبشناسی و فن شناسی بناهای سنتی (مهدی پرنا - انتشارات آزاده)
معرفی رشته و گرایش ها
رشته مرمت و احیاء بناها و بافت های تاریخی از جمله رشته های دانشگاهی در ایران می باشد که به دلیل ماهیت بومی و میان رشته ای آن علاقمندان بسیاری را در گروه معماری به خود اختصاص داده است. رشته مرمت با دو رویکرد “بناهای تاریخی” و “مرمت شهری” در حال تدریس در دانشگاه های کشور است. برخی دانشگاه ها همچون دانشگاه تهران تلاش دارند با تغییر سرفصل های آموزشی خود و انطباق آن با سرفصل دروس مرمت در دانشگاه های سایر نقاط جهان، این رشته را به روز نگه دارند و از سوی دیگر برخی دانشگاه ها همچون دانشگاه اصفهان همچنان با حفظ سرفصل های آموزشی با رویکرد معماری و مرمت سنتی سعی در حفظ ساختارهای بومی این رشته دارند.
در حاضر دانشگاه های تهران، شهید بهشتی، علم و صنعت، هنر تهران و هنر اصفهان در مقطع کارشناسی ارشد در دو نوبت روزانه و شبانه دانشجو می پذیرند که دانشگاه تهران بر اساس دفترچه سال 1392 در دو گرایش مرمت بنا و مرمت شهری بصورت تفکیک شده کلاس دایر می کند. در مقطع دکتری نیز در حال حاضر فقط دانشگاه هنر اصفهان در مقطع دکتری دانشجو می پذیرد.
دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته مرمت می توانند در زمینه های متنوعی، چه درسی و چه حرفه ای، فعالیت داشته باشند. در زمینه حرفه ای، اشتغال در سازمانهای میراث فرهنگی و گردشگری، وزارت مسکن، عمران و بهسازی شهری، شهرداری، نوسازی و یا شرکت های خصوصی فعال در زمینه مرمت و احیاء بناها و بافت های تاریخی از جمله بخشهای قابل اشاره است. در حوزه درسی نیز دانشجویان می توانند در رشته های مطالعات معماری، گرایش های مرمت شهری و شهرسازی در بافت های تاریخی، طراحی معماری در بافت های تاریخی و... اشتغال به تحصیل داشته باشند. از نکات برجسته رشته مرمت، امکان عضویت در سازمان نظام مهندسی کشور و دریافت مدرک نظارت است، همچنین به دانشجویان مقطع کارشناسی معماری که علاقمند به تغییر رشته می باشند، توصیه می شود رشته مرمت را به دلیل انعطاف پذیری بالای آن انتخاب کنند و یا دانشجویانی که تمایل به ادامه تحصیل در دانشگاه های خارج از کشور را دارند، رشته مرمت به دلیل وجوه بومی آن پیشنهاد می گردد تا بتوانند با درصد بالایی پذیرش دریافت کنند.
فارغ التحصیلان کارشناسی مرمت نیز که علاقمند به تحصیل در رشته خود می باشند، می توانند در صورت تمایل در رشته های مدیریت میراث فرهنگی که در برخی دانشگاه های دنیا در حال برگزاری است ادامه تحصیل دهند.
معرفی منابع کنکور کارشناسی ارشد مدیریت پروژه و ساخت
منابع جهت آمادگي و پاسخگويي به سوالات مواد و مصالح کارشناسی ارشد مدیریت پروژه و ساخت:
۱- نشریه ۵۵ ( مشخصات فنی و عمومی کارهای ساختمانی ) تالیف : انتشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
۲- مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان ( سازمان نظام مهندسی ساختمان )
۳- مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ( سازمان نظام مهندسی ساختمان )
۴- مصالح ساختمانی تالیف : مهندس احمد حامی
منابع جهت پاسخگويي به سوالات ایستائی و فن ساختمان کارشناسی ارشد مدیریت پروژه و ساخت:
۱- درک رفتار سازه ها ترجمه : دکتر محمود گلابچی
۲- سازه در معماری ترجمه : دکتر محمود گلابچی
۳- مهندس + معمار = ساختار ترجمه : دکتر محمود گلابچی
۴- سیستمهای ساختمانی آینده ترجمه : دکتر محمود گلابچی
۵- سازه های مشبک فضایی دکتر محمود گلابچی
۶- مقاومت مصالح کاربردی تالیف دکتر محمود گلابچی
۷- ایستاتیک کاربردی تالیف دکتر محمود گلابچی
منابع جهت پاسخگويي به سوالات زبان عمومی و تخصصی کارشناسی ارشد مدیریت پروژه و ساخت:
۱- کتاب ۵۰۴ لغت
۲- تستهای زبان عمومی کنکور سایر رشته ها
۳- کتاب زبان تخصصی ( ویژه دانشجویان معماری ) تالیف : دکتر حسن رستگارپور
۴- فرهنگ تصویری معماری
منابع جهت آمادگي و پاسخگويي به سوالات مدیریت کارگاهی کارشناسی ارشد مدیریت پروژه و ساخت:
۱-آشنایی با اصول مدیریت ساختمان و کارگاه تالیف : محمد رضا موسویان
۲- برنامه ریزی و کنترل پروژه تالیف : محمود نادری پور
۳- فهرست بهای رشته راه و باند وفرودگاه تالیف : انتشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی
۴- جزوه درسی مدیریت وتشکیلات کارگاهی گرد آورنده : مهندس سعید برک پو
۵- مدیریت کارگاهی تالیف : سام فروتنی
۶- اصول مدیریت پروژه های عمرانی تالیف : امیر لطفی
۷- برنامه ریزی و کنترل پروژه تالیف : مجتبی گلشنی
( برای آوردن رتبه های تک رقمی منابع بیشتری را باید مطالعه کنید )
مواد و مصالح:
۱- مصالح ساختمانی تالیف : سام فروتنی
۲- مبحث پنجم چاپ سال ۱۳۷۹مقررات ملی ساختمان ( سازمان نظام مهندسی ساختمان )
۳- مصالح ساختمانی تالیف : سیاوش کباری
۴- آئین نامه بتن ایران سازمان مدیریت و برنامه ریزی
۵- آئین نامه ۲۸۰۰
۶- تکنولوژی بتن تالیف :دکتر صمد دیلمقانی
ایستائی و فن ساختمان :
۱- سیستمهای ساختمانی تالیف : هنریش انگل
۲- رفتار و طراحی سازه ساختمانهای بلند تالیف :دکتر فریبرز ناطق نوری
زبان عمومی و تخصصی :
۱- مطالعه تستهای زبان عمومی کنکور سایر رشته ها
۲- مطالعه تستهای زبان کنکور رشته معماری و مرمت و عمران
قسمت سوم ( منابع توصیه شده )
مدیریت کارگاهی
۱- برخی از بخشنامه های سازمان مدیریت و برنامه ریزی ( مانند تضمین پیش پرداخت، ماده ۴۴ منع مداخله کارمندان دولتی، تضمین شرکت در مناقصه، شرایط عمومی پیمانهای مشاوران )
۲- بعضی از مقالات کنفرانس بین المللی مدیریت پروژه سالهای ۸۳ و ۸۴ و ۸۵
۳- مدیریت مالی ( دو جلد ) تالیف : دکتر احمد مدرس
مواد و مصالح
راهنمای بتن ساز تالیف : احمد حامی
مصالح ساختمان تالیف : دکتر حسن رحیمی
ایستایی و فن ساختمان
جزوه سیستم های ساختمانی ۱و۲ تالیف : دکتر گلابچی
مجموعه هنرهای ساخت : منابع رشته مدیریت پروژه و ساخت ، تکنولوژی معماری ، انرژی معماری
به گفته رتبه 2 تکنولوژی معماری و 1 انرژی معماری سال 89 خانم هدی گنجی
درس زبان عمومی و تخصصی:
1. 504 absolutely essential words
2. Essential words for the TOEFL – steven J. Matthiesen, M.A.
3. فرهنگ تصویری معماری – فرانسیس د. ک. چینگ – ترجمه محمد احمدی نژاد – نشر خاک
4. زبان تخصصی پیشرفته معماری – محمدجواد مهدوی نژاد – انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران
5. زبان تخصصی معماری – فرهادی
6. زبان عمومی انگلیسی عمومی گرامر – مهرداد امیری
7. زبان انگلیسی عمومی لغت – مهرداد امیری
8. 1100 واژه (منبع کمکی)
درس ایستایی و فن ساختمان:
9. درک رفتار سازه ها – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
10. سازه در معماری – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
11. معمار، مهندس، ساختار – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
12. سازه های مشبک فضایی – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
13. سیستم های ساختمانی آینده – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
14. ساختمان ها چگونه عمل می کنند – ترجمه دکتر محمود گلابچی و دکتر کتایون تقی زاده – انتشارات دانشگاه تهران
15. فناوری های نوین ساختمانی – تالیف دکتر محمود گلابچی ودکتر حامد مظاهریان – انتشارات دانشگاه تهران
16. استاتیک کاربردی – تالیف دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
17. مقاومت مصالح کاربردی – تالیف دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
18. سازه به مثابه معماری – ترجمه دکتر محمود گلابچی، احسان سروش نیا
19. طراحی لرزه ای برای معماران – ترجمه دکتر محمود گلابچی
20. طراحی ساختمان های فولادی – دکتر محمود گلابچی
21. طراحی ساختمان های بتنی – دکتر محمود گلابچی
22. پوسته ها و سازه های ورق تاشده – دکتر محمود گلابچی
23. سازه های پارچه ای کششی – دکتر محمود گلابچی
24. پل های ایران و جهان – دکتر محمود گلابچی
25. سازه های ساختمان بلند – ولف گانگ شولر – ترجمه دکتر حجت الله عادلی – انتشارات دهخدا
26. نانوفناوری – گلابچی
27. مبانی سازه برای معماران – گلابچی
28. معماری دیجیتال – گلابچی
29. جزئیات ارتقادهنده معماری- دکتر گلابچی، احسان سروش نیا
30. طبیعت، منبع الهام – دکتر گلابچی
31. جزوات دکتر گلابچی – دانشگاه تهران
درس مدیریت کارگاهی:
32. مدیریت پروژه با رویکرد پروژه های فن آوری اطلاعات – دکتر محمود گلابچی
33. سیستم های اجرای پروژه در صنعت ساختمان – دکتر محمود گلابچی و مهندس امیر فرجی
34. روش طرح و ساخت با رویکردهای Bridging , Turnleey , BOT , EPC – دکتر محمود گلابچی و مهندس امیر فرجی
35. فن آوری اطلاعات IT – دکتر محمود گلابچی
36. مدیریت استراتژیک پروژه – دکتر محمود گلابچی
37. مبانی مدیریت پروژه – دکتر محمود گلابچی
38. مدیریت و کنترل پروژه – علی حاج شیرمحمدی
39. فهرست بهای ابنیه – سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
40. موافقتنامه – شرایط عمومی و خصوصی پیمان – سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
41. اصول مدیریت پروژه های عمرانی – امیر لطفی (منبع کمکی)
42. راهنمای گسترده دانش مدیریت پروژه – محسن ذکایی آشتیانی و سید حسن حسینی (منبع کمکی)
43. برنامه ریزی و کنترل پروژه – محمود نادری پور (منبع کمکی)
درس مواد و مصالح:
44. مشخصات فنی و عمومی کارهای ساختمانی – انتشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور – فقط فصل های 2، 4، 5، 9 و 26
45. مبحث 5 مقررات ملی ساختمان
46. مصالح و ساختمان – سام فروتنی
47. درک رفتار سازه ها – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
48. سازه در معماری – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
49. ساختمان ها چگونه عمل می کنند – ترجمه دکتر محمود گلابچی و دکتر کتایون تقی زاده – انتشارات دانشگاه تهران
50. فناوری های نوین ساختمانی – تالیف دکتر محمود گلابچی ودکتر حامد مظاهریان – انتشارات دانشگاه تهران
51. طراحی ساختمان های فولادی – دکتر محمود گلابچی
52. طراحی ساختمان های بتنی – دکتر محمود گلابچی
53. سایر کتاب های گلابچی
54. نانوفناوری – گلابچی
درس سیستم های ساختمانی:
55. درک رفتار سازه ها – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
56. سازه در معماری – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
57. معمار، مهندس، ساختار – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
58. سازه های مشبک فضایی – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
59. سیستم های ساختمانی آینده – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
60. ساختمان ها چگونه عمل می کنند – ترجمه دکتر محمود گلابچی و دکتر کتایون تقی زاده – انتشارات دانشگاه تهران
61. فناوری های نوین ساختمانی – تالیف دکتر محمود گلابچی ودکتر حامد مظاهریان – انتشارات دانشگاه تهران
62. استاتیک کاربردی – تالیف دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
63. مقاومت مصالح کاربردی – تالیف دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
64. سازه به مثابه معماری – ترجمه دکتر محمود گلابچی، احسان سروش نیا
65. طراحی لرزه ای برای معماران – ترجمه دکتر محمود گلابچی
66. طراحی ساختمان های فولادی – دکتر محمود گلابچی
67. طراحی ساختمان های بتنی – دکتر محمود گلابچی
68. پوسته ها و سازه های ورق تاشده – دکتر محمود گلابچی
69. سازه های پارچه ای کششی – دکتر محمود گلابچی
70. پل های ایران و جهان – دکتر محمود گلابچی
71. سازه های ساختمان بلند – ولف گانگ شولر – ترجمه دکتر حجت الله عادلی – انتشارات دهخدا
72. نانوفناوری – گلابچی
73. مبانی سازه برای معماران – گلابچی
74. معماری دیجیتال – گلابچی
75. جزئیات ارتقادهنده معماری- دکتر گلابچی، احسان سروش نیا
76. طبیعت، منبع الهام – دکتر گلابچی
77. جزوات دکتر گلابچی – دانشگاه تهران
درس طراحی فنی و اجزای ساختمان:
78. جزئیات معماری ساختمان های آجری (نشریه 92) – انتشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
79. آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله (استاندارد 84-2800) مرکز تحقیقات ساختمان و مرکز
80. عناصر و جزئیات – سید محمدحسن کزازی – انتشارات پوران پژوهش
81. عناصر و جزئیات – رشته نقشه کشی معماری – شاخه آموزش فنی و حرفه ای – شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران
82. جزوات عناصر و جزئیات دانشگاه تهران
83. درک رفتار سازه ها – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
84. سازه در معماری – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
85. معمار، مهندس، ساختار – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
86. سازه های مشبک فضایی – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
87. سیستم های ساختمانی آینده – ترجمه دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
88. ساختمان ها چگونه عمل می کنند – ترجمه دکتر محمود گلابچی و دکتر کتایون تقی زاده – انتشارات دانشگاه تهران
89. فناوری های نوین ساختمانی – تالیف دکتر محمود گلابچی ودکتر حامد مظاهریان – انتشارات دانشگاه تهران
90. استاتیک کاربردی – تالیف دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
91. مقاومت مصالح کاربردی – تالیف دکتر محمود گلابچی – انتشارات دانشگاه تهران
92. سازه به مثابه معماری – ترجمه دکتر محمود گلابچی، احسان سروش نیا
93. طراحی لرزه ای برای معماران – ترجمه دکتر محمود گلابچی
94. طراحی ساختمان های فولادی – دکتر محمود گلابچی
95. طراحی ساختمان های بتنی – دکتر محمود گلابچی
96. پوسته ها و سازه های ورق تاشده – دکتر محمود گلابچی
97. سازه های پارچه ای کششی – دکتر محمود گلابچی
98. پل های ایران و جهان – دکتر محمود گلابچی
99. سازه های ساختمان بلند – ولف گانگ شولر – ترجمه دکتر حجت الله عادلی – انتشارات دهخدا
تنظیم شرایط محیطی و تاسیسات ساختمان:
100. اقلیم و معماری – مرتضی کسمائی – نشر خاک
101. طراحی اقلیمی – دونالد واتسون، کنت لبز – ترجمه وحید قبادیان، محمد فیض مهدوی – انتشارات دانشگاه تهران
102. مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان – صرفه جویی در مصرف انرژی + راهنمای مبحث نوزدهم
103. بررسی اقلیمی ابنیه سنتی ایران – دکتر وحید قبادیان – انتشارات دانشگاه تهران
104. مبانی فیزیک ساختمان 2 (تنظیم شرایط محیطی) – دکتر زهرا قیابکلو
105. برنامه ریزی انرژی در ایران – دکتر شاهین حیدری – انتشارات دانشگاه تهران
106. آسایش در پناه معماری همساز با اقلیم – دکتر محمود رازجویان – انتشارات دانشگاه شهیدبهشتی
107. گرمایش، سرمایش، روشنایی – نربرت لکنر – انتشارات دانشگاه هنر اسلامی تبریز
108. اصول و کاربرد انرژی خورشیدی – اصغر حاج سقطی
109. معماری خورشیدی غیرفعال – ادوارد مازریا – ترجمه بیژن آقازاده (منبع کمکی)
110. جزوات تنظیم شرایط محیطی – دکتر حریری، دکتر حیدری، دکتر قیابکلو
111. طبقه بندی تجهیزات و سیستم ها – محمدرضا سلطاندوست – ناشر: یزدا
112. تاسیسات مکانیکی برای دانشجویان معماری – محمدرضا سلطاندوست – ناشر: یزدا
113. مبانی فیزیک ساختمان 1 (آکوستیک) – دکتر زهرا قیابکلو – انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی امیرکبیر
114. مبانی فیزیک ساختمان 3 (روشنایی الکتریکی) – قیابکلو
115. جزوه نور – دکتر زهرا قیابکلو – دانشگاه تهران
116. معماری و روشنایی – دکتر شاهین حیدری – انتشارات دانشگاه تهران
117. مقاله های دکتر شاهین حیدری
118. تاسیسات ساختمان – رشته نقشه کشی معماری – شاخه آموزش فنی و حرفه ای –شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران
119. تاسیسات ساختمان – مجتبی طباطبایی (منبع کمکی)
تعداد سوالات و منابع آزمون کارشناسی ارشد معماری
تعداد سوالات رشته مهندسی معماری
اين مجموعه شامل 6 گرايش زير است:
1ـ مهندسي معماري
2ـ معماري منظر
3ـ مهندسي معماري اسلامي
4ـ مطالعات معماري ايران
5ـ بازسازي پس از سانحه
6ـ معماري داخلي
كليه 7 ماده درسي در يك دفترچه ارائه شده با 170 سؤال و 20 دقيقه زمان پاسخگويي.
مهندسي معماري:
شامل دروس: زبان عمومي وتخصصي ـ دروس فني ساختمان ـ دروس تاريخ و مباني نظري ـ درك عمومي معماري ـ درك عمومي معماري منظر ـ تاریخ شهر در ایران ـ مبانی بازسازی پس از سانحه ميباشد.
منابع آزمون کارشناسی ارشد رشته معماری
زبان عمومي و تخصصي:
1ـ كتاب مدرسان شريف
2ـ Tofel reading comprehension and vocabulary workbook
3ـ فرهنگ مصور معماري، ترجمه دي كينگ چينگ
4ـ انگليسي معماري دكتر حسن رستگارپور
5ـ واژههاي كاملاً ضروري 504 لغت
6- Essential words for Tofel
عناصر و جزئيات و شناخت مواد و مصالح:
1ـ كتاب مدرسان شريف
2ـ عناصر و اجزاء، سياوش كباري
3ـ مصالح ساختماني، احمد حامي
4ـ نشريهي 55 (مشخصات فني عمومي كارهاي ساختماني)
5ـ مصالح ساختماني مؤلف سام فروتني
6ـ مبحث پنجم مقررات ملي ساختمان ، مصالح و فراوردههاي ساختماني
7- عناصر و جزئیات محمد کزازي
8- مصالح شناسی محمد کزازي
تنظيم شرايط محيطي و تأسيسات:
1ـ كتاب مدرسان شريف
2ـ مبحث 18 و 19 مقررات ملي ساختمان
3ـ كتاب راهنماي طراحي اقليمي تأليف مرتضي كسمايي
4ـ اقليم و معماري تأليف مرتضي كسمايي
5 ـ بررسي اقليمي ابنيه سنتي، دكتر وحيد قباديان
6ـ راهنماي طراحي اقليمي دكتر وحيد قباديان
7ـ معماري و روشنايي دكتر حيدري
8ـ مهندسي آوا و روشنايي در معماري دكتر مرتضي حسنزاده
9ـ تأسیسات مکانیکی برای دانشجویان معماری، سلطاندوست
10ـ مبانی فیزیک ساختمان1: آکوستیک، قیابکلو
11ـ مبانی فیزیک ساختمان 2: تنظیم شرایط محیطی ، قیابکلو
ايستايي:
1ـ كتاب مدرسان شريف
2ـ درك رفتار سازهها؛ مور فولر ترجمه دكتر محمود گلابچي
3ـ سازه در معماري؛ سالوادوري ماريو ترجمه دكتر محمود گلابچي
4ـ معمار+مهندس= ساختار
5ـ سازههای مشکب فضایی
6ـ سیستمهای ساختمانی آینده
7ـ فناوری نوین ساختمانی
8ـ ساختمانها چگونه عمل می کنند؟
9ـ مطالعات موردی در سایر کتابهای گلابچی
10ـ کتابهای جدید دکتر گلابچی
تاريخ و مباني نظري :
1ـ كتاب مدرسان شريف
2ـ كتاب از زمان و معماري، تأليف منوچهر مزيني
3ـ فضا، زمان، معماري، مترجم منوچهر مزيني
4ـ مباني و مفاهيم معماري معاصر غرب؛ وحيد قباديان
5ـ معماري ایران؛ استاد كريم پيرنيا
6ـ سبكشناسي؛ استاد كريم پيرنيا
7ـ معماري ايران در دوران اسلامي؛ محمد يوسف كياني
8ـ آشنايي با معماري جهان؛ ابراهيم زارعي
9ـ تاريخ معماري غرب؛ امير بانيمسعود
10- معماري اسلامی ایرا ن، پیرنیا
11- ریشه ها و مفاهیم معماري معاصر غرب، بانی مسعود
درك عمومي معماري منظر:
1ـ كتاب مدرسان شريف
2ـ كتاب باغهاي ايران، مؤلف غلامرضا نعيما
3ـ باغ ايراني حكمت كهن، منظر جديد: موزه هنرهاي معاصر
4ـ باغ ايراني بازتابي از بهشت؛ سازمان ميراث فرهنگي
5ـ اصول طراحي فضاي سبز در محيطهاي مسكوني؛ مركز تحقيقات مسكن
6ـ باغ ايراني؛ مؤلف استاد كريم پيرنيا
7ـ باغهاي ايراني و كوشكهاي آن؛ دونالد ويلبر
8ـ معماري و طبيعت در گذر زمان؛ دكتر بهبهاني
9- پارادایم هاي پردیس آزاده شاه چراغی
درك عمومي معماري:
1ـ كتاب مدرسان شريف
2ـ كتاب برداشت از بناهاي تاريخي، مؤلف اميرعلي خليليان
3ـ عناصر معماري از صورت تا مكان؛ پييرفن مايس، ترجمه فرزين فردانش
4ـ زيباشناسي معماري؛يورگ گروتر انتشارات دانشگاه شهيد بهشتي
5ـ فرم فضا نظم معماري؛ ديكينگ چينگ ترجمه زهره قرهگوزلو
6ـ ريشهها و گرايشهاي نظريه معماري؛ دكتر محمد منصور فلامكی
7ـ پرسپكتيو؛ گ. وايت ترجمه هرمز معزز
كاروانسرا
كاروانسرا ها، مهمان خانه هاي بين راهي كشور ايران در طي قرون متمادي گذشته بوده و سابقه آن به دوره هخامنشي يعني بيش از دو هزار و پانصد سال قبل مي رسد. در مسير راه هاي مهم بين شهري، كاروانسرا ها به فاصله مسافتي كه كاروان در يك روز مي توانسته طي كند، ساخته مي شده است.
به دليل خشكي نسبي آب و هوا در بخش عمده اي از كشور ايران و دور بودن شهر ها و آبادي ها از يكديگر، وجود نقاطي جهت استراحت و تهيه آذوقه در بين راه، امري حياتي و ضروري بوده و بدون وجود اين ايستگاه ها، طي طريق و ارتباط بين مناطق مختلف كشور غير ممكن بوده است.
از آنجايي كه در دوره پيش از اسلام، خصوصاً در زمان پادشاهي هخامنشي، وسعت مملكت ايران بسيار زياد بوده و كنترل اين امپراطوري وسيع احتياج به خطوط ارتباطي منظم و مطمين داشته، مورخين يونان باستان مانند هرودت و گزنفون از وجود راه هاي امن و كاروانسرا هاي خوب در ايران خبر مي دهند. هرودت در مورد راه هاي امپراطوري هخامنشي مي نويسد: «واحد مقياس راه ها پرسنگ است و به مسافت هر چهار پرسنگ منزلي تهيه شده موسوم به ايستگاه؛ در اين منازل مهمان خانه هاي خوب بر پا گرديده.»
در دوره حكومت اشكاني و ساساني نيز وجود راه هاي امن و كاروانسرا هاي مناسب امري ضروري براي اداره كشور پهناور ايران در اين دوره تاريخي بوده است. خصوصاً از آنجايي كه ايران در مسير تجارت بين المللي بين خاور دور از يك سو و سواحل مديترانه و اروپا از طرف ديگر قرار داشته و بخش عمده اي از مسير تجاري جاده ابريشم از سرحدات شمالي ايران مي گذشته، تامين امنيت و رفاه بازرگانان در اين مسير طولاني كه منبع درآمد مهمي براي دولت بوده، امري لازم و ضروري بوده است.
از دوره پادشاهي هخامنشي و اشكاني كاروانسراي شناخته شده اي در ايران باقي نمانده است، ولي از زمان ساسانيان تعداد معدودي كاروانسرا باقي مانده كه الگوي كاروانسرا هاي بعدي در دوره اسلامي قرار گرفته است. از قديمي ترين كاروانسرا هاي ايران مي توان از كاروانسراي دروازه گچ ( شكل 1)
نام برد. پايه ها و بخشي از ديوار هاي اين كاروانسرا كه با سنگ و آهك ساخته شده هنوز باقي است. اين بنا داراي يك حياط مركزي و تعدادي دالان در اطراف حياط است.
شكل 1: پلان كاروانسراي دروازه گچ مربوط به دوره ساساني. اين نوع پلان با حياط مركزي، الگوي ساير كاروانسرا هاي ايران در دوره هاي بعدي بوده است.
ماكسيم سيرو در كتاب خود به نام «كاروانسرا هاي ايران و ساختمان هاي كوچك ميان راه» مي نويسد: «در اواخر دوران ساساني دو نوع كاروانسرا در سرزمين ايران شناخته مي شد. يكي از آنها شامل حياطي بوده كه در اطرافش يك نوع دالان عريضي براي چهارپايان ساخته بودند مانند كاروانسراي دروازه گچ .... نوع دوم شامل تالار هاي مستطيلي است كه در اطراف حيات مركزي قرار گرفته اند و اين از خصوصات كاروانسرا هاي ايراني است .... در آن كاروانسرا هاي نوع اول مسيله اقامت مسافران تقريباً ناديده گرفته شده است»
در دوره اسلامي پلان اين دو نوع كاروانسرا به نحو بسيار منطقي اي تلفيق مي شود به صورتي كه در اطراف حياط مركزي، اطاق هاي كاروانيان و در پشت آنها دالان هاي عريضي براي نگهداري چهارپايان احداث مي گردد و مانند بناي كاخ هاي اشكاني و ساساني، در اغلب كاروانسرا ها در اطراف حيات مركزي دو و يا چهار ايوان مي سازند. اين سبك كاروانسرا هاي ايراني مورد تقليد بسياري از كشور ها مانند پاكستان، افقانستان، هند و نواحي آسياي ميانه قرار گرفته است.
شكل كاروانسرا در اقليم هاي مختلف ايران
گرچه حياط مركزي شكل غالب كاروانسرا هاي ايران است، ولي در مورد اين نوع ابنيه نيز مانند ساختمان مساجد و مدارس، با توجه به اقليم هر منطقه از ايران، گوناگوني هاي مختلف جهت تطبيق با شرايط اقليمي از لحاظ فرم و نوع مصالح ديده مي شود.
كاروانسرا در سواحل جنوبي درياي خزر
تعداد كاروانسرا ها در سواحل جنوبي درياي خزر در مقايسه با ساير مناطق اقليمي ايران نسبتاً كمتر است. در اين سواحل بارندگي زياد، شرايط آب و هوايي معتدل، آباد بودن كل منطقه، جمعيت نسبتاً زياد و بر خلاف ساير مناطق اقليمي ايران، نزديك بودن مراكز جمعيت، جملگي باعث شده تا نيازي به كاروانسرا هاي بين راهي به تعداد بسيار نباشد. با توجه به كاروانسرا هاي باقي مانده مشاهده مي شود كه اغلب كاروانسرا ها در اين منطقه در مسير ارتباطي بين فلات مركزي ايران و شهر هاي اين سواحل بوده است.
شكل 2: پلان كاروانسراي امامزاده هاشم از نوع چهار ايواني در جنوب رشت مربوط به دوره صفويه.
همچنين مشاهده مي شود كه كاروانسرا ها در اين سواحل به تبعيت از فرم كلي كاروانسرا ها در مناطق گرم و خشك ايران، به صورت بنايي با حياط مركزي ساخته شده است. در اينجا بايد گفت كه اگرچه فرم حياط مركزي با فضاي محصور داخل حياط كه امكان كوران هوا در داخل اطاق ها و اصطبل ها را كاهش مي دهد، از لحاظ اقليمي براي اين منطقه چندان مناسب نيست؛ ولي از جهت ايمني و حفاظت از بنا در مقابل راهزنان و مهاجمان، فرم بسته و كاملاً محصور كاروانسرا منطقي و صحيح مي باشد.
با وجودي كه فرم كلي بنا كاملاً محصور مي باشد، ولي محل استقرار مسافران به صورت ايوان است و به اين ترتيب كوران هوا كه امري ضروري جهت تامين آسايش انسان در اين اقليم است، تا حدي براي مسافران فراهم بوده است.
شكل 3: پلان كاروانسراي لات از نوع چهار ايواني در 28 كيلومتري جنوب رشت مربوط به دوره قاجاريه. محل استقرار مسافران در اين شكل و شكل 2 را با اشكال 9 و 13 مقايسه كنيد.
در اين منطقه نوسان درجه حرارت در طي شبانه روز و همچنين در طي سال نسبت به مناطق مركزي ايران بسيار كمتر است؛ و لذا اين ايوان ها مي توانسته در اغلب مواقع سال مورد استفاده مسافران قرار گيرد. البته تعدادي اطاق نيز براي مواقعي كه هوا سرد بوده و يا براي استفاده افراد متشخص ساخته شده است. سكو هاي داخل اصطبل ها نيز در مواقع سرد سال مي توانسته جهت استراحت مورد استفاده افراد عادي قرار گيرد (اشكال 2 و 3).
از لحاظ فرم قوس ها و طاق ها نيز همانند كاروانسرا هاي مناطق مركزي ايران، از قوس هاي جناغي و طاق و تونيزه و طاق كلمبه براي احداث اين كاروانسرا ها استفاده مي شده و به احتمال بسيار زياد، اين كاروانسرا ها توسط معماران و بنايان شهر هاي فلات مركزي ايران ساخته شده است. نوع مصالح مورد استفاده نيز بر خلاف مصالح بومي كه عمدتاً چوبي و الياف گياهي بوده، از مصالح پايدار مانند آجر و سنگ و ملات هايي از نوع آبي مانند آهك و ساروج كه در مقابل رطوبت و بارندگي مقاوم مي باشند، بوده است.
كاروانسرا ها در كرانه شمالي خليج فارس و درياي عمان
اگرچه در اين سواحل اكثر امور تجاري از طريق راه هاي آبي بوده، ولي انتقال كالا از بنادر به داخل كشور نياز به جاده و بالطبع كاروانسرا داشته و كاروانسرا هاي نسبتاً زيادي بين بنادر خليج فارس و درياي عمان و شهر هاي مركزي ايران وجود داشته است. اين مطلب تا به امروز عينيت دارد و ملاحظه مي شود كه در حال حاضر نيز جاده هاي ارتباطي از بنادر جنوبي كشور به شهر هاي مركزي ايران بسيار بهتر و مجهزتر از جاده هاي موجود بين بنادر اين كرانه مي باشد.
شكل 4: پلان و مقطع كاروانسراي يونگي در نزديكي بندرعباس مربوط به دوره صفويه.
جهت فراهم نمودن شرايط آسايش در اين منطقه، احتياج به كوران هوا و سايه مي باشد. لذا در رابطه با فرم كالبدي كاروانسرا هاي اين سواحل مشاهده مي شود كه «اين كاروانسرا ها عموماً فاقد حياط مركزي بوده و شامل بنايي چهارگوش است با اطاق مركزي صليبي شكل و اطاق هاي جانبي. يك سكوي سنگي دورادور ساختمان ساخته شده و همه اطاق ها به خارج بنا راه دارند.» به اين طريق كوران دو طرفه هوا در فضاي داخل كاروانسراميسر مي گرديده است (اشكال 4 و 5).
البته اين نوع كاروانسرا ها در عهد صفويه ساخته شده اند و آقايان «يوسف كياني» و «ولفرام كلايس» كه دو جلد كتاب بسيار ارزنده در مورد كاروانسرا هاي ايران به رشته تحرير درآورده اند اظهار مي كنند كه پس از دوره صفويه كه آرامش نسبي سياسي ايران از بين رفت و ناامني بر بخش هاي زيادي از كشور حكم فرما شد «تغييراتي در اين نوع كاروانسرا ها به وجود آمد، مثلاً در چهار گوشه بنا برج هاي دفاعي ساخته شد و يا راه دالان ها به خارج مسدود گشته است.» و لذا در مواقع ناامني، حفاظت از جان و مال مسافران مهمتر از تامين شرايط آسايش فيزيكي آنها بوده است.
در اين كاروانسرا ها آب انبار در خارج از كاروانسرا و آب مورد نياز آن مانند ساير آب انبار هاي اين سواحل، از طريق جمع آوري آب باران تامين مي شده است.
كاروانسرا در نواحي كوهستاني و مرتفع
كاروانسرا ها در نواحي سرد كوهستاني جهت مقابله با سرماي شديد زمستان، غالباً فاقد حياط مركزي بوده اند و به جاي حياط مركزي، داراي يك تالار وسيع جهت اسكان مسافران و در اطراف آن دالان هاي سرتاسري به منظور نگهداري چهارپايان بوده اند (اشكال 6، 7 و 8).
خصوصيات كالبدي اين گونه كاروانسرا ها كه بر اثر شرايط اقليمي و به منظور حفظ حرارت در داخل ساختمان شكل گرفته، به طور كلي بدين قرار است:
1- نسبت ارتفاع به طول و عرض اطاق ها كم مي باشد، مخصوصاً ارتفاع اصطبل در اكثر موارد بسيار كوتاه است تا احتياج به سوخت كمتري جهت تامين حرارت باشد.
2- با قرار دادن تالار مركزي و يا اطاق هاي مسافران در وسط ساختمان و اصطبل ها در اطراف آن، فضاي اصطبل به عنوان فضاي حايل بين محيط گرم داخل كه بايد در حد آسايش انسان باشد و محيط سرد خارج عمل مي كند.
3- فضاي بخاري و آتشدان در اين كاروانسرا ها نسبت به ساير كاروانسرا ها بسيار بزرگتر بوده و اهميت بيشتري دارد. معمولاً در فضاي مركزي بنا يك يا چند آتشدان بزرگ جهت تامين حرارت مورد نياز مسافران قرار داشته و در قسمت اصطبل نيز براي چهارپايان بخاري هاي ديواري به مقياس كوچكتر وجود داشته است. البته جثه نسبتاً بزرگ چهارپايان و تعداد زياد آنها باعث گرم شدن هواي اصطبل مي گرديده و بخاري هاي اصطبل فقط در مواقعي كه سرماي خارج زياد بوده روشن مي شده است.
4- پايه ها و ديوار هاي اين كاروانسرا ها اكثراً سنگي است كه از محيط اطراف كاروانسرا تهيه مي شده و مصالح مورد استفاده در طاق هاي قوسي بعضي از كاروانسرا ها مانند كاروانسراي شبلي، آجري ( شكل 8)، و بعضي ديگر مانند كاروانسراي امامزاده هاشم و كاروانسراي گامبوش، سنگي مي باشد (اشكال 6 و 7). لذا از آنجايي كه طاق ها با مصالح بنايي ساخته مي شده، احتياج به پايه ها و ديوار هاي قطور جهت تحمل بار طاق ها بوده و در نتيجه جرم حرارتي كالبد اين كاروانسرا زياد مي باشد كه خود در جهت تعديل دماي داخل ساختمان در طي شبانه روز و همچنين كاهش تبادل هدايتي حرارت بين داخل و خارج ساختمان بسيار موثر است.
شكل 6: پلان كاروانسراي امامزاده هاشم در جاده آبعلي مربوط به دوره صفويه.
شكل 7: برش و پلان كاروانسراي گامبوش در جاده آمل. جهت كاهش تبادل حرارتي با محيط سرد خارج، نيمي از ارتفاع اين ساختمان در زير زمين قرار دارد.
5- از جهت رعايت ايمني در مقابل مهاجمان و دزدان قلعه، اين كاروانسرا ها كاملاً محصور و به شكل مكعب مستطيل نزديك بوده اند و در نتيجه سطح تماس پوسته خارجي ساختمان با فضاي خارج كاهش يافته و تبادل حرارتي كمتري بين داخل و خارج بنا صورت مي گيرد.
6- بعضي از كاروانسرا ها مانند كاروانسراي گامبوش (شكل 7)، تا نيمه در داخل زمين قرار گرفته اند كه اين نيز در جهت كاهش سطح تماس فضاي گرم داخل و محيط سرد خارج تاثير بسزايي دارد.
شكل 8: پلان كاروانسراي شبلي در جاده تبريز به ميانه مربوط به دوره صفويه. به سطح وسيع اصطبل ها در مقايسه با محل استقرار مسافران توجه كنيد.
7- بازشو هاي اين ساختمان ها بسيار اندك و كوچك مي باشند و در ورودي بنا غالباً از طريق يك هشتي در مقابل سرماي خارج محافظت مي شود. بدين ترتيب هواي كمتري از داخل به خارج ساختمان و بالعكس جابجا مي گردد. لازم به ذكر است كه هميشه سعي بر اين بوده كه در ورودي كاروانسرا در مقابل باد هاي سرد زمستاني قرار نداشته باشد.
8- در اكثر اين كاروانسرا ها چند دريچه در بالاي طاق ها قرار داشته و نور و تهويه مورد نياز ساختمان از اين طريق تامين مي شده است. البته در شب ها و در مواقع طوفاني اين دريچه ها بسته مي شده است.
كاروانسرا در دشت هاي فلات
زيباترين، مجلل ترين، وسيع ترين و بيشترين تعداد كاروانسرا ها در دشت هاي فلات ساخته شده و اكثر قريب به اتفاق آن ها داراي يك حياط مركزي و دو و يا چهار ايوان بزرگ در جوانب حياط مي باشند. در اين كاروانسرا ها اطاق مسافران در اطراف حياط مركزي و اصطبل ها در پشت اطاق مسافران احداث شده است.
اطاق مسافرين معمولاً چند پله بالاتر از حياط بوده تا هم از ورود آب و گل به درون اطاق ها جلوگيري شود و هم از گرد و خاك كف حياط قدري دورتر باشند. در اطاق ها و حياط، ايواني به عرض حدوداً دو متر قرار داشته. مساحت اطاق ها غالباً از ده الي دوازده متر مربع تجاوز نمي كرده است. نور و تهويه اطاق ها از طريق بازشوي در ورودي و بعضاً پنجره آن تامين مي شده است.
شكل 9: پلان چهار ايواني كاروانسراي باغ شيخ در 10 كيلومتري شرق ساوه مربوط به دوره قاجاريه. به سطح وسيع اصطبل ها در مقايسه با اطاق مسافران توجه كنيد.
استاد محمد كريم پيرنيا نقل كرده اند كه اين اطاق ها در نداشته اند و در تابستان بازشوي آن توسط پارچه و در زمستان توسط زيلو پوشيده مي شده است. در اكثر اطاق ها، خصوصاً در كاروانسرا هاي مناطق شمالي، بخاري ديواري براي گرم كردن فضاي اطاق و پخت و پز وجود داشته است.
بهترين و بزرگترين اطاق ها يا در پشت ايوان اصلي و يا در چهار زاويه كاروانسرا احداث مي شده است. ايوان رويروي در ورودي با اطاق مجلل پشت آن غالباً شاه نشين و بهترين اطاق كاروانسرا بوده است. بعضي از كاروانسرا ها مانند كاروانسراي شرف در جاده سرخس - مشهد از دوره سلجوقي داراي دو حياط بوده كه يكي مختص عامه مردم و ديگري جهت اشخاص معتبر بوده است (شكل 12).
تاورنيه مي نويسد: "كاروانسرا ها مهمان خانه مشرق زمين هستند و با سبك مهمان خانه هاي ما خيلي فرق دارند. نه آن لوازم راحت و آسايش در آنها يافت مي شود نه آن پاكي و تميزي. بناي آن مربع است. تقريباً مثل محوطه دير ها و معمولاً يك طبقه هستند. بناي دو طبقه به ندرت ديده مي شود. يك درب بزرگ مدخل آن است و در وسط سه ضلع ديگر، يك تالار با يك طاق بزرگي ساخته شده كه مخصوص منزل محترمين است كه شايد آنجا منزل كنند.
در دو سوي تالار هاي وسط، اطاق ها و هجرات كوچكي است كه هر كس يكي از آنها را اختيار مي كند. اين هجرات در طول اضلاع در سه پا از زمين حياط مرتفع تر و در يك خط بنا شده اند و طويله ها در عقب و پشت اطاق ها واقع هستند. گاهي طويله ها هم براي منزل كردن به راحتي اطاق ها مي شوند. اغلب مسافرين در زمستان بيشتر ميل به اقامت در طويله ها مي كنند به جهت اينكه گرم است. طويله ها هم مثل تالار ها و هجرات، همه طاق پوش هستند و از هجرات كاروانسرا يك پنجره كوچك به طرف آخور طويله باز مي شود كه شخص مي تواند از آنجا نگاه كند و ببيند اسبش را خوب پرستاري مي كنند يا نه؟
شكل 10: نماي ورودي كاروانسراي باغ شيخ در شرق ساوه. طبقه بالاي ورودي معمولاً مختص كاروانسرادار (سرادار) و كاروانسالار (رييس كاروان) بوده است.
خيراً در پشت آخور هاي طويله سكويي بسته شده كه سه چهار نفر مي توانند قطار بخوابند و اغلب نوكر ها روي آن سكو ها طبخ مي كنند.
فرش و تختخواب و لوازم طباخي تمام بايد همراه مسافر ها باشد و آذوقه و ارزاق هم هرچه بخواهد از نان و روغن و ميوه به اقتضاي فصل به قيمت خوب از كاروانسرادار يا دهاتي هاي اطراف كه بر راه مي آيند، بايد خريداري نمايند. كاه و جو هم براي اسب ها هست مگر در چند منزل كه نبود.
در بيابان از بابت اجاره هجرات كاروانسرا ها چيزي از مسافر نمي گيرند و در شهر ها وجه دريافت مي دارند كه خيلي مختصر است.
معمولاً كاروان داخل كاروانسرا نمي شود، به جهت اينكه گنجايش اين همه جمعيت را ندارد و از حيوان و آدم در هر كاروانسرا بيش از يكصد سوار، نمي تواند منزل نمايد. همين كه وارد مي شوند هر كس حق دارد براي خود يك حجره انتخاب نمايد. غني و فقير يكسان هستند و تفاوت درجه و مرتبه در اين مكان ها منظور نمي شود."
در بعضي از كاروانسرا ها خدمات جنبي نيز ارايه مي شده است؛ مانند كاروانسراي مهيار كه داراي آسياب، نمازخانه، نانوايي، چايخانه و يك بازارچه بوده (شكل 13)؛ و يا كاروانسراي ميبد كه داراي بازارچه، آب انبار، يخچال و يك چاپارخانه در مجاور آن بوده. بعضي از كاروانسرا ها مانند كاروانسراي علي آباد علاوه بر تاسيسات فوق داراي حمام نيز بوده است.
كاروانسرا هاي واقع در دشت هاي فلات نيز مانند ساير كاروانسرا ها جهت ايمني همانند يك قلعه ساخته مي شدند و غالباً داراي ديوار هاي بلند و چهار برج در چهار گوشه بنا و يك دروازه حفاظت شده در قسمت ورودي بوده اند. شب ها در كاروانسرا بسته مي شده است.
شكل 11: نماي حياط مركزي و اطاق هاي كاروانسرا باغ شيخ. ورودي اصطبل در سمت چپ عكس ديده مي شود.
شكل 12: پلان كاروانسراي شرف در جاده سرخس - مشهد مربوط به دوره سلجوقي. در اين كاروانسرا حياط شمالي مجلل تر از حياط جنوبي ساخته شده است.
اين شكل درون گرا و كاملاً محصور كاروانسرا در اقليم گرم و خشك ايران يك مزيت اقليمي است و پوسته خارجي بنا كه به جز بازشو ورودي، كاملاً بسته مي باشد، فضا هاي داخل ساختمان را در مقابل باد هاي كويري و شرايط نامساعد اقليمي محافظت مي كند. در داخل حياط اين كاروانسرا ها كه با مصالح بنايي مانند خشت، آجر و سنگ ساخته مي شده، مانند يك خازن حرارتي در تعديل دماي ساختمان در طي شبانه روز بسار موثر بوده است.
شكل 13: پلان كاروانسراي مهيار. در داخل اطاق هاي اين كاروانسرا يازده طاقچه و يك بخاري ديواري وجود دارد.
در بعضي از كاروانسرا ها واقع در حاشيه كوير مانند كاروانسراي اردكان، كاروانسراي زين الدين و كاروانسراي جوكار بادگير هايي براي تهويه هوا و خنك نمودن فضاي داخل ساختمان در ماه هاي گرم ساخته شده است.
احداث كاروانسرا فقط مختص به خارج از شهر نبوده، بلكه در داخل شهر نيز براي اقامت مسافران و تجار كاروانسرا هايي احداث مي گرديده. البته اكثر كاروانسرا هاي مجاور بازار جنبه كاملاً تجاري پيدا مي كرده و تجار عمده هر صنفي در يكي از كاروانسرا هاي مجاور يا داخل بازار فعاليت مي كردند.
شكل 14: فضاي محصور و اقليم معتدل حياط كاروانسراي مادرشاه هنوز پس از چهارصد سال، مسافران شهر اصفهان را در طول سال پذيرا مي باشد.
كاروانسرا هايي كه جنبه اقامتي - تجاري داشته اند مانند كاروانسراي مادرشاه در اصفهان (اشكال 14، 15 و 16) و يا مهمان خانه بزرگ شاه عباسي در كاشان، تفاوت هايي با كاروانسرا هاي خارج شهر داشته اند كه در اينجا ذكر خواهد شد:
شكل 15: حياط مركزي كاروانسراي مادرشاه. آب، رطوبت و گياه از جمله عوامل موثر جهت معتدل نمودن اقليم در مناطق گرم و خشك است.
1- به سبب آنكه امنيت افراد و مال التجاره، در خارج از شهر بيشتر از داخل شهر در خطر بوده و امكان حمله راهزنان وجود داشته، كاروانسرا هاي بين راهي به صورت يك مجموعه مستقل و قلعه مانند احداث مي شده؛ در صورتي كه در داخل شهر، كالبد فيزيكي و پوسته خارجي كاروانسرا با بافت شهر تلفيق شده و جزيي از آن مي باشد.
2- از آنجا كه قيمت زمين در خارج از شهر ارزان بوده، كاروانسرا هاي خارج شهر اكثراً يك طبقه، و مساحت حياط و زيربناي آنها نسبتاً زياد بوده؛ در صورتي كه در داخل شهر، خصوصاً در اطراف بازار، قيمت زمين بسيار زياد و در نتيجه ساختمان به صورت دو طبقه و گاهي دو طبقه به علاوه يك زيرزمين بوده است.
3- اصطبل در كاروانسرا هاي خارج شهر بخش عمده اي از زيربناي كاروانسرا را شامل مي شده و در اكثر موارد وسيع تر از مساحت كل اطاق هاي مسافران بوده، در صورتي كه كاروانسرا هاي داخل شهر فاقد اصطبل بوده و يا يك اصطبل نسبتاً كوچك در پشت اطاق ها داشته اند (شكل 16)
با ورود اتومبيل به ايران در اوايل سده اخير، كاروانسرا نيز مانند بسياري ديگر از ابنيه سنتي، عملكرد خود را از دست داده و متروك و رو به ويراني گذارده است.
بعضي از كاروانسرا ها به عنوان مقر پادگان ارتشي يا پاسگاه ژاندارمري و يا براي آموزش و پرورش مورد استفاده قرار گرفته اند كه جهت حفظ اين گونه ابنيه نسبتاً مناسب بوده است. البته حفظ تمام كاروانسرا ها كه تعداد آنها بسيار و بعضاً در نقاط دور افتاده مي باشند، ميسر نيست. ولي با ايجاد عملكرد هاي جديد ديگر مانند قهوه خانه بين راهي، اقامتگاه مسافران، مركز جلب سياحان، راهداري و يا در روستا ها به عنوان ابنيه ارايه خدمات به روستاييان مي توانند استفاده شوند.
شكل 16: كاروانسرا و مدرسه مادرشاه و همچنين بازارچه بلند مربوط به دوره صفويه به صورت يك مجموعه به هم پيوسته در اين نقشه مشخص هستند.
مثال بسيار خوب ايجاد يك عملكرد جديد براي يك كاروانسراي قديمي، مهمانسراي عباسي يا كاروانسراي مادرشاه در اصفهان است (اشكال 13 و 14) كه يكي از بهترين نمونه هاي حفظ يك بناي سنتي و در عين حال بهترين مهمانسراي شهر اصفهان است.


















تو این وبلاگ همه چی پیدا میشه.